Αν χαθούν οι ελέφαντες, τα τροπικά δάση θα καταρρεύσουν

28 Αυγούστου 2025 18:10

Η απειλή εξαφάνισης των αφρικανικών δασικών ελεφάντων δεν αφορά μόνο την απώλεια ενός πανέμορφου ζώου, αλλά και την κατάρρευση ολόκληρων οικοσυστημάτων. Νέα έρευνα από το UCLA και το Congo Basin Institute αποκάλυψε ότι οι ελέφαντες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διασπορά των σπόρων των δέντρων, όπως ο έβενος, συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση της βιοποικιλότητας των τροπικών δασών.

Ο έβενος (Diospyros crassiflora) είναι ξύλο σπάνιο και πολύτιμο, γνωστό εδώ και αιώνες για τη χρήση του σε μουσικά όργανα όπως κιθάρες, βιολιά και πιάνα. Ωστόσο, η φυσική του αναγέννηση είναι εξαιρετικά δύσκολη.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι χωρίς τους ελέφαντες, οι οποίοι τρώνε τους καρπούς και διασπείρουν τους σπόρους σε μεγάλες αποστάσεις μέσω της πέψης τους, τα δέντρα εμφανίζουν λιγότερα νεαρά φυτά και χάνουν τη γενετική τους ποικιλία.

Σε περιοχές όπου οι ελέφαντες έχουν εκλείψει, παρατηρείται έως και 68% μείωση στα νεαρά δενδρύλλια έβενου, γεγονός που απειλεί με εξαφάνιση το ίδιο το είδος.

Οι δασικοί ελέφαντες είναι είδος-κλειδί: χωρίς αυτούς, η αναγέννηση μεγάλων δέντρων περιορίζεται, με συνέπεια την απώλεια βιοποικιλότητας.

Περίπου 80%–90% των δέντρων στα αφρικανικά τροπικά δάση εξαρτώνται από ζώα για τη διασπορά των σπόρων τους. Αν εξαφανιστούν οι ελέφαντες, τα τροπικά δάση κινδυνεύουν με σταδιακή κατάρρευση.

Το Ebony Project, μια εννιάχρονη συνεργασία ανάμεσα στο UCLA και τις τοπικές κοινότητες Μπάκα και Μπαντού στο Καμερούν, έχει φυτέψει ήδη 40.000 δέντρα έβενου και 20.000 οπωροφόρα δέντρα. Οι ιθαγενείς πληθυσμοί, με την παραδοσιακή τους γνώση, βοήθησαν να αποδειχθεί η κρίσιμη συμβολή των ελεφάντων στη βλάστηση του έβενου.

Η προστασία των δασικών ελεφάντων δεν είναι απλώς ένα ζήτημα διατήρησης ενός σπάνιου ζώου. Είναι αναγκαία για τη διάσωση των τροπικών δασών, τη βιωσιμότητα ειδών όπως ο έβενος και, κατ’ επέκταση, για την επιβίωση ολόκληρων οικοσυστημάτων που επηρεάζουν και την ανθρώπινη ζωή.