Ονειρεύονται οι άνθρωποι σε χρώμα ή ασπρόμαυρα; Τι δείχνουν οι έρευνες

Η ερώτηση αν οι άνθρωποι ονειρεύονται σε χρώμα ή ασπρόμαυρα απασχολεί ερευνητές και κοινό εδώ και δεκαετίες.

Ιστορικά, οι πρώτες έρευνες της δεκαετίας του 1940 έδειξαν ότι μεγάλο ποσοστό ατόμων ανέφερε ότι τα όνειρά τους ήταν κυρίως ασπρόμαυρα. Ωστόσο, οι μελέτες των τελευταίων δεκαετιών δείχνουν σημαντική αλλαγή, με τα περισσότερα άτομα σήμερα να αναφέρουν ότι ονειρεύονται σε χρώμα. Τι κρύβεται πίσω από αυτή τη διαφορά;

Μια μεγάλη μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2017 στο International Journal of Dream Research εξέτασε 2.701 συμμετέχοντες ηλικίας 16 έως 90 ετών, χρησιμοποιώντας το Mannheim Dream Questionnaire (MADRE).

Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να εκτιμήσουν το ποσοστό των ονείρων τους που ήταν έγχρωμα, ασπρόμαυρα ή που δεν θυμούνταν χρώματα. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: κατά μέσο όρο, περίπου το 49% των ονείρων αναφέρθηκαν ως έγχρωμα, μόλις το 11% ως ασπρόμαυρα και το 41% ως όνειρα χωρίς ανάμνηση χρώματος.

Η μελέτη εστίασε επίσης στην επίδραση της ιστορικής πρόσβασης σε τηλεόραση έγχρωμη ή ασπρόμαυρη. Στη Γερμανία, η έγχρωμη τηλεόραση εισήχθη σταδιακά από το 1967 και έγινε ευρέως διαθέσιμη έως το 1975. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες: εκείνοι που μεγάλωσαν με ασπρόμαυρη τηλεόραση, εκείνοι σε μεταβατική φάση και οι νεότεροι που είχαν πρόσβαση κυρίως σε έγχρωμη τηλεόραση.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ξεκάθαρα ότι οι μεγαλύτεροι συμμετέχοντες ανέφεραν περισσότερα ασπρόμαυρα όνειρα σε σύγκριση με τους νεότερους, ενώ οι νεότεροι ανέφεραν περισσότερα όνειρα σε χρώμα. Συγκεκριμένα, η μέση αναφορά για έγχρωμα όνειρα ήταν 39% για όσους μεγάλωσαν με ασπρόμαυρη τηλεόραση και 57% για τους νεότερους με έγχρωμη τηλεόραση, ενώ αντίστοιχα τα ασπρόμαυρα όνειρα μειώθηκαν από 16% σε 7%.

Ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει την αναφορά των χρωμάτων στα όνειρα είναι η συχνότητα ανάκλησης των ονείρων. Τα άτομα που θυμούνται συχνά τα όνειρά τους αναφέρουν υψηλότερο ποσοστό χρωματιστών ονείρων, ενώ όσοι έχουν χαμηλή ανάκληση, τείνουν να αναφέρουν περισσότερα ασπρόμαυρα ή όνειρα χωρίς χρώμα.

Αυτό υποδηλώνει ότι οι διαδικασίες μνήμης παίζουν καθοριστικό ρόλο: τα όνειρα είναι πιο πολύπλοκα από την απλή οπτική εικόνα, και συχνά τα χρώματα μπορεί να μην καταγράφονται στη μνήμη αν δεν δοθεί προσοχή αμέσως μετά το ξύπνημα.

Η έρευνα υποστηρίζει επίσης τη λεγόμενη «υπόθεση συνέχειας» (continuity hypothesis), σύμφωνα με την οποία τα όνειρα αντικατοπτρίζουν την καθημερινή μας εμπειρία. Εφόσον ζούμε σε έναν κόσμο γεμάτο χρώματα, τα όνειρά μας είναι επίσης πιθανό να είναι χρωματιστά.

Τα εργαστηριακά πειράματα με καταγραφή EEG κατά τον ύπνο REM δείχνουν αυξημένη δραστηριότητα στον οπτικό φλοιό, ο οποίος σχετίζεται με την αντίληψη του χρώματος, επιβεβαιώνοντας ότι ο εγκέφαλος επεξεργάζεται χρωματικές πληροφορίες κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Ωστόσο, δεν λείπουν οι εξαιρέσεις. Κάποιοι συμμετέχοντες που εκτέθηκαν σχεδόν αποκλειστικά σε έγχρωμη τηλεόραση ανέφεραν όνειρα μόνο σε ασπρόμαυρο, κάτι που πιθανώς οφείλεται σε προσωπικές διαφορές στη μνήμη, την προσοχή ή την προσέγγιση προς τα όνειρά τους.

Μπορεί ένα μυρμήγκι να φτιάξει γιαούρτι; Η επιστήμη απαντά

Οι χάρτες της βίας: Οι ανθρωποκτονίες του 14ου αιώνα στην Αγγλία

Επίσης, η στάση του ατόμου απέναντι στα όνειρα επηρεάζει την αναφορά των χρωμάτων: όσοι θεωρούν τα όνειρα σημαντικά και ενδιαφέρονται να τα κατανοήσουν, τείνουν να θυμούνται περισσότερα χρωματιστά και συνολικά πιο λεπτομερή όνειρα.

Συνοψίζοντας, η έρευνα δείχνει ότι τα όνειρα είναι συχνά χρωματιστά, αλλά η ηλικία, η έκθεση σε ασπρόμαυρα ή έγχρωμα μέσα, η συχνότητα ανάκλησης ονείρων και η στάση απέναντι στα όνειρα επηρεάζουν την αναφορά χρωμάτων.

Latest News