Το αεροπλάνο σου "μαρτυρά" την ύπαρξή μας στο διάστημα

Κάθε φορά που απογειώνεσαι από το Ελευθέριος Βενιζέλος ή προσγειώνεσαι στο Heathrow, ένα σήμα ταξιδεύει όχι μόνο στον ουρανό αλλά και… στο Σύμπαν. Είναι, ενδεχομένως, μια εκπομπή προς το διάστημα. Νέα επιστημονική μελέτη αποκαλύπτει πως τα ραντάρ που χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας –όπως αυτά στα μεγάλα αεροδρόμια και σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις– λειτουργούν σαν κοσμικοί φάροι, εκπέμποντας ραδιοσήματα που θα μπορούσαν να εντοπιστούν από εξωγήινες μορφές ζωής.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τον Ramiro Caisse Saide, υποψήφιο διδάκτορα στο University of Manchester, και παρουσιάστηκε στο National Astronomy Meeting της Royal Astronomical Society. Σύμφωνα με τα ευρήματα, η Γη διαρρέει ακούσια τεχνοϋπογραφές (technosignatures), δηλαδή ενδείξεις ύπαρξης προηγμένης τεχνολογίας, οι οποίες ταξιδεύουν στο Σύμπαν εδώ και δεκαετίες.

Τα ραντάρ αεροδρομίων σε όλο τον κόσμο παράγουν συνολικά 2×10¹⁵ Watt σε ραδιοκύματα – αρκετή ενέργεια ώστε να ανιχνευθεί από ένα εξωγήινο ραδιοτηλεσκόπιο παρόμοιο με το Green Bank Telescope στη West Virginia, σε απόσταση έως 200 έτη φωτός. Σε αυτή την “ακτίνα ανίχνευσης” περιλαμβάνονται περισσότερα από 120.000 άστρα, πολλά από τα οποία φιλοξενούν πλανήτες με πιθανότητες φιλοξενίας ζωής.

Ακόμη πιο εντυπωσιακή είναι η επίδραση των στρατιωτικών ραντάρ, που εκπέμπουν κατευθυνόμενες δέσμες υψηλής ισχύος – φτάνοντας τα 1×10¹⁴ Watt – σαρώνοντας τον ουρανό σαν διαστημικοί φάροι.

Η έρευνα του Saide δεν αφορά τη συνήθη αναζήτηση εξωγήινων σημάτων (SETI) μέσω της ανίχνευσης σκόπιμων μηνυμάτων. Αντιθέτως, εξετάζει τι άθελα εκπέμπουμε εμείς – και κατ’ επέκταση τι θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε από άλλους πολιτισμούς που χρησιμοποιούν παρόμοια τεχνολογία.

Διάβασε ακόμη:

James Webb: Μας φέρνει πιο κοντά στους αρχέγονους γαλαξίες
Με προσομοιώσεις, οι επιστήμονες εξέτασαν πώς φαίνονται αυτά τα σήματα όταν παρατηρούνται από κοντινά άστρα όπως το Barnard’s Star (6 έτη φωτός) και το AU Microscopii (32 έτη φωτός), αποκαλύπτοντας ραδιομοτίβα που επηρεάζονται από τη θέση του παρατηρητή και την περιστροφή της Γης.

Η μελέτη βασίζεται σε προηγούμενη έρευνα του Saide, που έδειξε πως και τα κινητά δίκτυα της Γης μπορούν να εντοπιστούν από απόσταση έως και 10 έτη φωτός – όμως τα ραντάρ πηγαίνουν πολύ πιο μακριά.

Η έννοια των τεχνοϋπογραφών έχει φέρει επανάσταση στην προσέγγιση του SETI. Δεν χρειάζεται πλέον να περιμένουμε ένα “σκόπιμο σήμα” από εξωγήινους. Αντίθετα, μπορούμε να αναζητήσουμε τα αποτυπώματα της τεχνολογίας τους: ραντάρ, επικοινωνιακά δίκτυα, δορυφορικές εκπομπές.

Και η λογική είναι απλή: κάθε πολιτισμός που φτάνει σε ένα επίπεδο τεχνολογικής πολυπλοκότητας – όπως η ανάπτυξη της αεροπλοΐας – αναπόφευκτα αρχίζει να “διαρρέει” ισχυρά ραδιοκύματα στο διάστημα.

Ο κοντινότερος εξωπλανήτης που ίσως είναι κατοικήσιμος, Proxima Centauri b, απέχει μόλις 4.2 έτη φωτός. Αν υπάρχει εκεί έξω ένας πολιτισμός με ανάλογη τεχνολογική πρόοδο, τότε οι πρώτες μας εκπομπές ραντάρ θα μπορούσαν ήδη να τον έχουν φτάσει.

Αντίστοιχα, χιλιάδες άλλα άστρα εντός της ακτίνας των 200 ετών φωτός ενδέχεται είτε να μας έχουν ήδη “εντοπίσει”, είτε να μας εντοπίσουν σύντομα, καθώς τα σήματά μας συνεχίζουν να επεκτείνονται στο Διάστημα με την ταχύτητα του φωτός.

Όπως δηλώνει ο ίδιος ο Saide, η έρευνα “υποστηρίζει τόσο την επιστημονική αναζήτηση της απάντησης στο ερώτημα ‘είμαστε μόνοι μας;’, όσο και τις πρακτικές προσπάθειες να διαχειριστούμε την επιρροή της τεχνολογίας μας στον κόσμο – και πέρα απ’ αυτόν.”

Την επόμενη φορά που θα ταξιδέψεις, σκέψου το εξής: ίσως η πτήση σου εκπέμπει την ύπαρξή μας σε γείτονες… πολύ πιο μακρινούς απ’ όσο φαντάζεσαι.