Η πιθανότητα ύπαρξης ζωής στον Άρη παραμένει ένα από τα πιο συναρπαστικά ερωτήματα της επιστήμης. Σύμφωνα με μια νέα θεωρία από τον αστροβιολόγο Dirk Schulze-Makuch, οι πειραματικές μέθοδοι της αποστολής Viking της NASA το 1976 μπορεί να είχαν τραγικά αποτελέσματα. Το πείραμα, που σχεδιάστηκε για να εντοπίσει εξωγήινη ζωή, ίσως κατά λάθος εξόντωσε τα ίδια τα μικροβιακά είδη που προσπαθούσε να βρει, λόγω λανθασμένων υποθέσεων για τη φύση της ζωής στον Άρη.

Το 1976, τα δύο σκάφη της αποστολής Viking προσγειώθηκαν στον Άρη για να διεξάγουν τα πρώτα πειράματα ανίχνευσης ζωής στην ιστορία της εξερεύνησης του πλανήτη. Ένα από τα πειράματα περιλάμβανε την ανάμειξη αρειανού εδάφους με νερό και θρεπτικά συστατικά, με την ελπίδα ότι οποιαδήποτε μικροβιακή ζωή θα αντιδρούσε, απελευθερώνοντας αέρια που θα μπορούσαν να καταγραφούν.

Τα αποτελέσματα έδωσαν αρχικά θετικές ενδείξεις, δημιουργώντας αισιοδοξία. Ωστόσο, με την πάροδο των ετών, η επιστημονική κοινότητα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα δεδομένα ήταν πιθανότατα “ψευδώς θετικά” και ότι δεν υπήρχε ζωή στον Άρη.

Ο Dirk Schulze-Makuch διαφωνεί με την ιδέα ότι η ζωή στον Άρη δεν υπήρχε. Σε άρθρο του στο Nature, υποστηρίζει ότι η ζωή στον Άρη μπορεί να βασίζεται σε υγροσκοπικά άλατα, όπως το χλωριούχο νάτριο (sodium chloride) ή το υπερχλωρικό νάτριο (sodium perchlorate), που απορροφούν υγρασία από την ατμόσφαιρα για να επιβιώσουν.

Ο αστροβιολόγος παραλληλίζει αυτή τη δυνατότητα με μικροοργανισμούς στη Γη που ζουν σε ακραία περιβάλλοντα, όπως στην Έρημο Ατακάμα της Χιλής. Σε αυτή την υπερξηρή περιοχή, τα μικρόβια χρησιμοποιούν τα άλατα για να τραβήξουν νερό από την ελάχιστη διαθέσιμη υγρασία της ατμόσφαιρας.

Η ξαφνική έκθεση σε μεγάλες ποσότητες νερού, όπως κατά τη διάρκεια πειραμάτων του Viking, μπορεί να ήταν μοιραία για μικροοργανισμούς με αυτήν την προσαρμογή. Όπως παρατηρήθηκε στην Ατακάμα, μια ξαφνική βροχή εξόντωσε το 70%-80% των τοπικών βακτηρίων, καθώς δεν μπορούσαν να διαχειριστούν τη ραγδαία αύξηση της υγρασίας.

Η θεωρία αυτή αναδεικνύει την ανάγκη για πιο στοχευμένες και διαφοροποιημένες προσεγγίσεις στην αναζήτηση ζωής στον Άρη. Αντί να επικεντρωθούμε αποκλειστικά στο “Ακολούθησε το Νερό,” που ήταν το κύριο σύνθημα της NASA για δεκαετίες, πρέπει να εξερευνήσουμε την πιθανότητα ζωής που βασίζεται σε άλατα ή άλλες χημικές ενώσεις που δεσμεύουν υγρασία.

Ο Dirk Schulze-Makuch υποστηρίζει ότι οι μελλοντικές αποστολές θα πρέπει να περιλαμβάνουν:

1. Πειράματα ανίχνευσης αλάτων: Αναζήτηση και ανάλυση υγροσκοπικών ενώσεων.
2. Εξετάσεις μικροκλίματος: Μελέτη συνθηκών υγρασίας σε διαφορετικές περιοχές.
3. Πολλαπλές μεθόδους ανίχνευσης ζωής: Συνδυασμός διαφορετικών τεχνικών για πιο αξιόπιστα αποτελέσματα.

Αν η θεωρία του Σούλτσε-Μάκουχ είναι σωστή, τότε τα πειράματα της NASA μπορεί να ήταν πιο κοντά στην ανακάλυψη εξωγήινης ζωής από ό,τι πιστεύαμε. Ωστόσο, η έλλειψη κατανόησης του αριανού περιβάλλοντος την εποχή εκείνη μπορεί να οδήγησε στην καταστροφή των μορφών ζωής που επιχειρήσαμε να μελετήσουμε.

Η θεωρία του Dirk Schulze-Makuch ρίχνει φως σε μια πιθανή τραγική ειρωνεία: ενώ οι άνθρωποι αναζητούσαν εξωγήινη ζωή, ίσως την εξόντωσαν άθελά τους. Αυτό μας υπενθυμίζει τη σημασία της επιστημονικής ευελιξίας και της διαρκούς βελτίωσης στις μεθόδους μας. Η επόμενη γενιά αποστολών στον Άρη, όπως το Mars Sample Return και άλλες μελλοντικές αποστολές, θα μπορούσε να προσφέρει τις απαντήσεις που ψάχνουμε εδώ και δεκαετίες.