Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στις Proceedings of the National Academy of Sciences αποκαλύπτει δραματικές αλλαγές στη θαλάσσια επιφάνεια γύρω από την Ανταρκτική. Η θαλάσσια παγοκάλυψη γύρω από την Ανταρκτική εξαφανίζεται με ανησυχητικούς ρυθμούς — και νέα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί να μην επιστρέψει ποτέ στην προηγούμενη κατάστασή της. Ο πιο απροσδόκητος παράγοντας πίσω από αυτή την αλλαγή δεν είναι μόνο η άνοδος της θερμοκρασίας, αλλά η αύξηση της αλατότητας στην επιφάνεια του Νότιου Ωκεανού.

Από το 2015, η Ανταρκτική έχει χάσει θαλάσσιο πάγο σε έκταση ίση με αυτή της Γροιλανδίας. Την ίδια περίοδο, τα νερά στην επιφάνεια έγιναν πιο αλμυρά — κάτι που αντίκειται στις προηγούμενες επιστημονικές εκτιμήσεις, οι οποίες προέβλεπαν ότι το λιώσιμο των πάγων θα έκανε τα νερά πιο φρέσκα.

Το φαινόμενο αυτό διαταράσσει την φυσική “στρωμάτωση” των ωκεανών. Κανονικά, το ψυχρό και φρέσκο νερό παραμένει στην επιφάνεια, αποτρέποντας τη θερμότητα του βάθους να ανέλθει. Όμως το αλμυρότερο νερό βυθίζεται, ανακατεύει τα στρώματα και επιτρέπει στη θερμότητα να φτάσει στην επιφάνεια, λειώνοντας τον πάγο από κάτω ακόμη και τον χειμώνα.

Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος: περισσότερη αλατότητα σημαίνει περισσότερη θερμότητα, λιγότερος πάγος, περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία που απορροφάται — και έτσι ενισχύεται η υπερθέρμανση του πλανήτη.

Η απώλεια πάγου στην Ανταρκτική επηρεάζει ολόκληρη τη Γη. Ο πάγος λειτουργεί σαν καθρέφτης που αντανακλά την ηλιακή ακτινοβολία. Χωρίς αυτόν, αυξάνεται η θερμοκρασία, δυναμώνουν οι καταιγίδες και ανεβαίνει η στάθμη της θάλασσας. Ζώα όπως οι αυτοκρατορικοί πιγκουίνοι και τα κριλ βρίσκονται επίσης σε κίνδυνο, αφού εξαρτώνται από τον θαλάσσιο πάγο για να επιβιώσουν.

Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι ότι τα σημερινά κλιματικά μοντέλα δεν είχαν προβλέψει αυτή την τροπή. Πίστευαν ότι το λιώσιμο των πάγων θα φρέσκαρε την επιφάνεια και θα ενίσχυε την παγοκάλυψη. Όμως τώρα βλέπουμε ότι η Ανταρκτική αλλάζει ταχύτερα απ’ ό,τι περιμέναμε.

Οι παρατηρήσεις αυτές έγιναν δυνατές χάρη σε δορυφόρους και υποθαλάσσια ρομπότ που καταγράφουν αλατότητα και θερμοκρασία. Αλλά η συνέχιση αυτής της παρακολούθησης απειλείται από περικοπές στη χρηματοδότηση.

Η Ανταρκτική δεν είναι πια ο σταθερός, παγωμένος κόσμος που νομίζαμε. Αν δεν ενισχύσουμε την έρευνα και την παρακολούθηση, θα χάσουμε πολύτιμες ευκαιρίες για να κατανοήσουμε και να προσαρμοστούμε στις κλιματικές αλλαγές που ήδη επηρεάζουν όλο τον πλανήτη.