Για πρώτη φορά στην ιστορία της αστρονομίας, επιστήμονες παρακολούθησαν τη γέννηση ενός πλανητικού συστήματος που ενδέχεται στο μέλλον να μοιάζει με το δικό μας ηλιακό σύστημα. Το αστρικό βρέφος που πρωταγωνιστεί σε αυτή την κοσμική ιστορία είναι το HOPS-315, ένα πρωτοάστρο που απέχει περίπου 1.300 έτη φωτός από τη Γη.

Η ανακάλυψη έγινε με τη βοήθεια του ραδιοτηλεσκοπικού συστήματος ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) στη Χιλή και του Διαστημικού Τηλεσκοπίου James Webb (JWST). Χάρη στις παρατηρήσεις τους, οι αστρονόμοι εντόπισαν τα πρώτα στερεά υλικά που αρχίζουν να σχηματίζουν πλανήτες στον πρωτοπλανητικό δίσκο γύρω από το HOPS-315.

Η ομάδα ερευνητών, με επικεφαλής τη Melissa McClure από το Πανεπιστήμιο του Leiden, ανακοίνωσε τη σημαντική αυτή ανακάλυψη στη διεθνή επιστημονική επιθεώρηση Nature στις 16 Ιουλίου 2025.

Τα άστρα σχηματίζονται όταν σύννεφα αερίου και σκόνης καταρρέουν λόγω της βαρύτητας, δημιουργώντας ένα “πρωτοάστρο”. Γύρω από αυτό, δημιουργείται ένας περιστρεφόμενος δίσκος υλικού, ο λεγόμενος πρωτοπλανητικός δίσκος, μέσα στον οποίο γεννιούνται οι πλανήτες.

Μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες είχαν δει πολλούς τέτοιους δίσκους, αλλά ποτέ τόσο πρώιμα σημάδια σχηματισμού πλανητικών σπόρων, γνωστών ως πλανητοειδών (planetesimals).

Μια κρίσιμη ένδειξη ήρθε από την παρατήρηση μονοξείδιο του πυριτίου (silicon monoxide) τόσο σε αέρια μορφή όσο και σε κρυσταλλική στον δίσκο του HOPS-315. Το ίδιο υλικό έχει βρεθεί σε μετεωρίτες που έχουν πέσει στη Γη και θεωρείται το πρώτο στερεό που σχηματίστηκε στο δικό μας ηλιακό σύστημα πριν από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια.

Ο εντοπισμός του σε μια περιοχή του δίσκου σε απόσταση παρόμοια με εκείνη της κύριας ζώνης αστεροειδών του ηλιακού μας συστήματος ενισχύει την άποψη ότι το HOPS-315 μπορεί να αποτελέσει κοσμικό καθρέφτη του παρελθόντος μας.

Διάβασε ακόμη:

Σκούπισμα στο διάστημα; Κι όμως, γίνεται!
Το αεροπλάνο σου “μαρτυρά” την ύπαρξή μας στο διάστημα
Ένα νέο διαστρικό αντικείμενο εισβάλλει στο ηλιακό μας σύστημα

Η ερευνήτρια Merel van ‘t Hoff από το Πανεπιστήμιο Purdue χαρακτήρισε την ανακάλυψη ως “μια φωτογραφία του βρεφικού ηλιακού συστήματος”, δίνοντας στους επιστήμονες την ευκαιρία να μελετήσουν τη διαδικασία σχηματισμού πλανητών όπως ποτέ ξανά.

Με τη βοήθεια προηγμένων τηλεσκοπίων και συνεργασίας διεθνών ομάδων, η αστρονομία κάνει ένα ακόμα μεγάλο βήμα για την κατανόηση της κοσμικής μας προέλευσης.

Η παρακολούθηση της γέννησης ενός πλανητικού συστήματος όπως αυτό του HOPS-315 αποτελεί μια επαναστατική στιγμή στην επιστήμη, με δυνατότητες να μας αποκαλύψει πώς δημιουργήθηκε το ηλιακό μας σύστημα και, τελικά, πώς γεννήθηκε η Γη.